-
1 λίσσομαι
λίσσομαι, seltener λίτομαι (s. unten), λισσέσκετο, Il. 9, 451, fut. λίσομαι, λίσῃ, Od. 10, 526, aor. ἐλισάμην, ep. ἐλλισάμην, imperat. λίσσαι, Hom.; auch aor. II. ἐλιτόμην, inf. λιτέσϑαι, Il. 16, 47, λιτοίμ ην, Od. 14, 406; – bitten, flehen, λισσομένη προςέειπε Δία, Il. 1, 502, ὑπὲρ τεκέων, ὑπὲρ ψυχῆς καὶ γούνων, ὑπὲρ ϑυέων καὶ δαίμονος, bei den Eltern, bei dem Leben u. den Knieen, bei den Opfern u. dem Gotte flehen, beschwören, Il. 15, 660. 22, 338 Od. 15, 261, u. ohne die Präposition, Ζηνὸς ήδὲ Θέμιστος, beim Zeus u. der Themis flehen, 2, 68; – τινά, Einen anflehen, beschwören, ἐλίσσετο πάντας Ἀχαιούς, Il. 1, 15 u. öfter, u. wie oben λίσσεσϑαί τινα ὑπὲρ πατρὸς καὶ μητέρος, 24, 467, u. λίσσεσϑαί τινα γούνων, 9, 451, bei den Knieen, wofür häufiger λαβὸν ἐλλίσσετο γούνων gesagt wird, bei den Knieen fassend, bat er; mit dem dat. instrum., ἐπεὶ εὐχωλῇσι λιτῇσί τε ἔϑνεα νεκρῶν ἐλλισάμην, Od. 11, 35, wie 10, 526, auch mit einem inf., οὐδέ σ' ἔγωγε λίσσομαι εἵνεκ' ἐμεῖο μένειν, ich flehe dich nicht an, meinetwegen zu bleiben, Il. 1, 174. 283 Od. 21, 278 u. sonst; auch ohne accus., Il. 8, 372. 19, 304; selten folgt acc. c. inf., λίσσονται δ' ἄρα ταίγε Δία – τῷ Ἄτην ἅμ' ἕπεσϑαι, 9, 511, vgl. Od. 8, 30, u. ὅπως, λίσσεσϑαί μιν, ὅπως νημερτέα εἴπῃ, bitte ihn, daß er die Wahrheit sage, Od. 3, 19. 327. 8, 344. – Auch mit dem acc. der Sache u. dem dat. der Person, οἷ αὐτῷ ϑάνατον καὶ Κῆρα λιτέσϑαι, sich selbst Tod u. Verderben erflehen, Il. 16, 47, u. mit doppeltem accus., ταῦτα μὲν οὐχ ὑμέας ἔτι λίσσομαι, darum flehe ich euch nicht mehr an, Od. 2, 210, vgl. 4, 347. 17, 138. – Absolut braucht es Pind., λίσσομαι, νεῦσον, ἵκεο, P. 1, 74 N. 3, 18aber auch δεσπόταν λίσσοντο ἐκφυγεῖν, P. 4, 207), wie Aesch. μόνην δὲ μὴ πρόλειπε, λίσσομαι, πάτερ, Suppl. 729, u. Soph. El. 1372 O. R. 650, der auch ἱκέσιός σε λίσσομαι sagt, Ant. 1215, vgl. Ai. 361; c. inf., O. C. 1556; πρός νυν ϑεῶν σε λίσσομαι ἐμοὶ πιϑέσϑαι El. 420, wie Eur. λίσσου τοὺς κρατοῦντας οἰκτεῖραι ϑεούς, Alc. 252; auch πρὸ κείνων καὶ τέκνων σε λίσσομαι, Troad. 1045. Auch bei sp. D., ϑεοὺς λίσσεσϑαι, An. Rh. 2, 336. – Selten in Prosa, wie Her. 1, 24; Plat. Rep. II, 366 a u. Sp., wie Luc. D. Syr. 18. – Vgl. λίπτω, λιλαίομαι, λιταίνω, λιτανεύω. – Die Erkl. des Hesych. λίσσεται, μαίνεται geht wohl auf λύσσομαι, eine Nebenform zu λυσσάω.
-
2 ἐρύκω
ἐρύκω (vgl. ἐρύω), fut. ἐρύξω, Il. 8, 178, aor. ἔρυξαν, 3, 113; ἤρυξε, Aesch. (vgl. ἀπερύκω), ἠρῡκακε, Il. 5, 321, öfter, ἐρυκακέειν, Od. 11, 104, wie sp. D., z. B. Ap. Rh. 2, 432, opt. auch ἐρύκοις [ ñ ñ-], Nic. Al. 536, – zurückhalten, anhalten, ἵππους – ἐρυκέμεν αὖϑ' ἐπὶ τάφρῳ Il. 11, 48, vgl. 3, 113; Fliehende zum Stehen bringen, 21, 7; μένος, den Ungestüm des Angriffs zurückhalten, hemmen, 8, 178, wie ϑυμόν, seine Neigung im Zaume halten, Od. 11, 105; ἕτερός με ϑυμὸς ἔρυκεν, ein anderer Entschluß, Gedanke ließ mich innehalten, Od. 9, 302; λαόν, das Kriegsvolk zurückhalten, daß es nicht kämpfe, Il. 24, 658, vgl. 23, 258; ἐνὶ μεγάροισι γυναῖκας, daß sie nicht herauskommen, Od. 19, 16; Gäste nicht fortlassen, sie bei sich verweilen lassen, ξείνισ' ἐνὶ μεγάροισιν ἐείκοσιν ἤματ' ἐρύξας Il. 6, 217, öfter in der Od.; πόντος πολλοὺς ἐρύκει ἀέκοντας, hält Viele wider ihren Willen fest, Il. 21, 59, wie τὸν δ' οἶον – Νύμφη πότνι' ἔρυκε Od. 1, 14; 7, 315. 9, 29. 15, 68. 17, 408; ἄμφω δόλος καὶ δεσμὸς ἐρύξει Od. 8, 317; γῆ μιν ἐρύξει, die Erde wird ihn, den Todten, festhalten, Il. 21, 62; – abhalten, den Feind, Il. 15, 297 Od. 22, 138; τοὺς ἐπιόντας Her. 4, 125. 5, 15; ψευδέων ἐνιπάν Pind. Ol. 11, 5; μήτοι μ' ἔρυκε δρᾶν παρεσκευασμένον Eur. Heracl. 691; Sp. einzeln, wie D. Hal. 8, 85; – c. genit., μή με ἔρυκε μάχης, halte mich nicht ab vom Kampfe, Il. 18, 126; ἀλλά τις ϑεῶν αἰὲν Ἅιδα σφε δόμων ἐρύκει, hält ihn fern von Hades' Haus, Soph. Trach. 121; τὸν πόλεμον Μακεδονίας Pol. bei Suid.; – mit ἀπό, μηδέ σ' ἔρις κακόχαρτος ἀπ' ἔργου ϑυμὸν ἐρύκοι Hes. O. 28; ἐρυκόμενοι ἀπὸ τοῠ Ἀσωποῦ Her. 9, 49; ἀπ' ἐμαυτοῦ τὰ κακά Xen. An. 3, 1, 25; – τινί τι, Einem Etwas abwehren, λιμόν, κακόν, Od. 5, 166 Il. 15, 450. 17, 292; τὰ μὴ καλὰ νόσφιν Theocr. 7, 127; – c. inf., abhalten, Etwas zu thun, hindern, verwehren, τὰ μακρὰ δ' ἐξενέπειν ἐρύκει με τεϑμός Pind. N. 4, 33; mit μή, ὅδε Καδμείων ἤρυξε πόλιν μὴ 'νατραπῆναι Aesch. Spt. 1067; οὔτοι τὸ δειλὸν – ϑανεῖν ἐρύκει με Eur. Herc. Fur. 317; sp. D., οὔτι ϑεοὺς λίσσεσϑαι ἐρύκω Ap. Rh. 2, 336; – ἐρύκων τἄλλα ἰχϑύδια, μὴ διαρπάσωσι τὸν γό νον Arist. H. A. 9, 37. – In ὀλίγος δ' ἔτι χῶρος ἐρύκει, Il. 10, 161, ein kleiner Raum hält sie ab, liegt auch trennt sie, hält sie aus einander. – Med. = act., κῦμά μιν ἐρύκεται Il. 12, 285. – Pass. zurückgehalten werden, zurückbleiben, Od. 4, 373. 466. 17, 17; zögern, säumen, Il. 23, 443; sp. D. auch c. int., ἐρυκόμενοι ἀνέμοισιν αὖϑι μένειν Ap. Rh. 4, 1256. – Bei Soph. Phil. 1138 ἀνέδην ὅδε χῶρος ἐρύκεται, was der Schol. erkl. ἀδείᾳ ὑπὸ τῶν ϑηρῶν ὁ τόπος κατασχεϑήσεται, dieser Platz wird nachlässig vertheidigt.